Blog: Verzekeraars, is levensreddend handelen geen zaakwaarneming?

Edwin Bosch is partner bij VBS Advocaten en tevens voorzitter van de vereniging Advocaten voor Slachtoffers van Personenschade (ASP). Edwin heeft een blog geschreven naar aanleiding van een voorval dat vorige week op de A28 plaatsvond. De persoon Henry reed daarbij een andere weggebruiker klem, omdat de dame achter het stuur onwel was geworden.

'Ben je verzekerd als je bewust je auto vernielt om een leven te redden?' kopt het Algemeen Dagblad op 29 november 2021. Dit naar aanleiding van een voorval op de A28 vorige week. Henry reed een andere weggebruiker klem, omdat de dame achter het stuur onwel was geworden. Door de heldenactie van Henry maken zowel hijzelf als de dame het inmiddels weer goed. Dat geldt echter niet voor hun auto's.


Journalist Remco Regterschot vroeg zich af wat verzekeraars doen met de schade aan 'heldenwagens', zoals die van Henry. Om antwoord te krijgen op die vraag nam hij contact op met zowel het Verbond van Verzekeraars als met de tien grootste autoverzekeraars.


Reacties van Verbond en tien grootste autoverzekeraars
Uit het artikel blijkt dat verreweg de meeste verzekeraars zoeken naar 'de menselijke maat'. FBTO en Centraal Beheer (beide Achmea) melden dat zij zich coulant zullen opstellen. Of er dekking wordt verleend hangt af van de gebeurtenis en van de verzekering. Bij OHRA, ABN-AMRO en Nationale-Nederlanden speelt de schuldvraag een rol. Woordvoerder Bas Kuik laat optekenen: "Als je het puur theorethisch bekijkt, ligt de aansprakelijkheid bij de vrouw die onwel werd en een ander aanreed."


Uit het artikel blijkt dat Aegon deze visie deelt en daaraan toevoegt: "Zij was in dit geval niet in staat om te handelen en deze aanrijding te voorkomen." Dit betekent bij SNS bijvoorbeeld dat de verzekering van de vrouw wordt aangesproken. De vijf bedrijven stellen dat zij coulant zullen omgaan met de veroorzaakte schade. Volgens Selma Hoekstra van Univé heeft Henry schadebeperkend opgetreden en zijn de termen ‘schuldig’ en ‘onschuldig’ waardeloos. Alle verzekeraars stellen zich aldus erg welwillend op.


Zaakwaarneming
Ligt het aan mij, of is het vreemd dat geen enkele verzekeraar in dit artikel spreekt over zaakwaarneming? Art. 6:198 BW bepaalt immers: 'Zaakwaarneming is het zich willens en wetens en op redelijke grond inlaten met de behartiging van eens anders belang, zonder de bevoegdheid daartoe aan een rechtshandeling of een elders in de wet geregelde rechtsverhouding te ontlenen.'


Het gaat bij zaakwaarneming (te) kort gezegd om een ander ‘spontaan’ hulp bieden. Dit hoeft niet enkel te bestaan uit een feitelijk handelen (het redden van een persoon of zaak), maar kan ook bestaan uit het verrichten van een rechtshandeling (het sluiten van een overeenkomst met een derde). Voor gevallen waarin van zaakwaarneming sprake is, bepaalt art. 6:200 lid 1 BW dat de belanghebbende, voor zover zijn belang naar behoren is behartigd, gehouden is de zaakwaarnemer de schade te vergoeden die deze als gevolg van de waarneming lijdt. Daarbij geldt dat een zaakwaarneming – de wijze van optreden – ook als ‘naar behoren’ kan hebben te gelden, indien deze voor de belanghebbende niet tot een gunstig resultaat heeft geleid. Beslissend is de (geobjectiveerde) bedoeling van de zaakwaarnemer en de omstandigheden waaronder deze optrad (zie: Arvin Kolder, 'Personenschade en zaakwaarneming', VR 2020/193, afl. 12, p. 359-362).


Was de heldendaad niet 'gewoon' zaakwaarneming?
Is de heldendaad van Henry juridisch niet 'gewoon' zaakwaarneming? Hij heeft immers de onwel geworden dame 'spontaan' hulp aangeboden. Zoals Selma Hoekstra, namens Univé, terecht in de krant laat optekenen: "Wat was er gebeurd als hij niet had ingegrepen? Dat wil je je niet voorstellen."


Aan alle voorwaarden voor zaakwaarneming wordt hier voldaan. Henry heeft zich ingelaten met de behartiging van eens anders belang, dat was het belang van de onwel geworden dame. Dit heeft hij, zo blijkt uit de diverse uitingen in de pers, willens en wetens gedaan. Daarvoor was een redelijke grond, de dame reed immers op de snelweg terwijl zij onwel geworden was. Henry had, als medeweggebruiker, niet de bevoegdheid om te handelen. Er was namelijk geen sprake van een opdracht of andere rechtsverhouding met de onwel geworden dame.


Met deze juridische kwalificatie wil ik niets afdoen aan de heldendaad van Henry. Ik wil echter wel laten zien dat de wet ook in dit soort situaties voorziet. Verzekeraars hoeven in dit soort situaties dan ook geen oplossing te zoeken, alhoewel het nooit verkeerd is om de 'menselijke maat te zoeken'. De onwel geworden dame is op grond van art. 6:200 jo. 6:198 BW aansprakelijk voor de door Henry geleden schade.


Die aansprakelijkheid is mijns inziens 'gewoon' verzekerd op de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering die de onwel geworden dame afsloot ten behoeve van haar motorrijtuig. Dat betekent dat Henry zijn schade gewoon vergoed moet worden. Dat mag welwillend, omdat 'unieke omstandigheden vragen om unieke schadeafhandeling'. Dat mag ook gewoon, omdat het in de wet staat en de verzekeraar zich daartoe contractueel verbonden heeft.


Conclusie
Ik besef mij dat deze uitleg minder 'uniek' is en het daardoor lijkt alsof de situatie minder uitzonderlijk is. Je mag als held echter wel hopen dat verzekeraars gewoon de wet toepassen en dat zij de geleden schade volledig vergoeden. Dat is inderdaad geen 'specifiek' maatschappijbeleid, maar gewoon de wet!

Geplaatst op 30-11-2021

Volgende >


Share on: